سقف تیرچه بلوک چیست؟۰ تا ۱۰۰ مراحل ، شرایط ، قیمت تیرچه

یکی از اجزای اصلی تشکیل دهنده ی انواع ساختمان ها ، سقف ها و از آن جمله سقف های بتنی می باشند که نقش اساسی آنها انتقال نیروهای قائم و افقی ناشی از بارهای ثقلی و نیروهای جانبی شامل بارهای باد و زلزله به سایر اعضای باربر است. سقف های سازه ای علاوه بر اینکه تحمل کننده بارهای ثقلی در ساختمان ها هستند ،بر اساس میزان صلبیت در هنگام زلزله وظیفه توزیع و انتقال نیروهای ایجاد شده در دیافراگم ها را به عناصر قائم باربر جانبی بر عهده دارند.

یکی از انواع متداول سقف های بتنی ، سقف های تیرچه و بلوک هستند. طرح و اجرای آسان تر و صرفه اقتصادی ، فلسفه اصلی رجوع ب سقف های تیرچه و بلوک است.

از آنجا که مقاومت بتن در برابر نیروهای فشاری ، بسیار خوب ولی در برابر نیروهای کششی کم است، در قطعات بتن مسلح ، نیروهای کششی به طور عمده توسط آرماتور های فولادی تحمل می شوند . به همین دلیل ، در تیرهای تحت خمش و دال ها ، سعی بر این است که سمتی از بتن تحت کشش ، حذف شده و تنها آن مقدار از سطح بتن که برای جاگذاری خاموت ها و آرماتور های کششی لازم است ، باقی بماند .

این کار به ویژه برای کاهش بار مرده سقف دارای اهمیت بوده و در عمل منجر به طرح دال های مجوف ، دال های با پشت بند ، دال مشبک  و در نهایت سقف های تیرچه و بلوک شده است.

     

انواع سقف های تیرچه بلوک

سقف های تیرچه بلوک به دو دسته کلی سقف های با تیرچه های بتنی و سقف های با تیرچه های فولادی با جان باز تقسیم بندی می شوند. حال آنکه هر یک از این نوع سقف ها به لحاظ جزئیات اجرایی و نیز نوع بلوک مصرفی تنوع دارند مانند سقف های با بلوک بتنی ، سقف های با بلوک سفالی و سقف های با بلوک پلی استایرن و…

 

 

 

مزایای استفاده از سقف تیرچه و بلوک  

• به علت استفاده از بلوک های توخالی و حذف بتن منطقه کششی، در در مصرف بتن صرفه جویی قابل توجه می شود.
• به دلیل کاهش فضای بتنی با استفاده از بلوک ها در منطقه کششی ، از مصرف آرماتور های فولادی کاسته می شود که این امر به لحاظ اقتصادی بسیار مناسب است.
• به علت تولید صنعتی تیرچه و بلوک در کارخانه ،کیفیت مناسب تری حاصل شده و نیروی انسانی کمتری مورد نیاز است.
• با توجه به وزن تیرچه ها حمل و نصب آنها توسط کارگران امکان پذیر بوده و در ساختمان های با طبقات کم ، نیاز به استفاده از جرثقیل را منتفی می کند.
• به علت پیش ساخته بودن تیرچه و بلوک ، نصب سقف بسیار سریع و آسان بوده و به کارگران متخصص که برای قالب بندی و آرماتور بندی سقف های بتن آرمه استخدام می شوند نیازی نیست.
• با توجه به امکان ایجاد یک دیافراگم صلب یا نیمه صلب در سقف های تیرچه و بلوک ، با اعمال تهمیدات لازم ، این نوع سقف ها نست به سایر سقف ها از عملکرد لرزه ای بهتری نسبت به سایر سقف ها برخوردار هستند.
• بلوک های مجوف در سقف های تیرچه و بلوک به عنوان عایق حرارتی عمل می کنند.
• به دلیل تولید تیرچه ها در کارخانه و پیش ساخته بودن آن ها ، کنترل دقیق بر مقدار بتن پوششی روی آرماتور کششی انجام می شود .
• به دلیل یکنواختی سطح بالای سقف برای کف سازی به ملات کمتری نیاز است.

اجزای تشکیل دهنده سقف تیرچه بلوک

سقف های تیرچه بلوک، تلفیقی از دو روش پیش ساختگی و بتن ریزی در محل است که در آن قالب تحتانی به کلی حذف می شود.در این سقف ها در نوع تیرچه فولادی با جان باز ،تیرچه فولادی و در نوع تیرچه بتنی آن ، آرماتور کششی و برشی (عرضی) و نیز پوشش بتن آرماتور های اصلی ،به صورت تیرچه های پیش ساخته ،در کارخانه ، در کارخانه تولید می شوند. در کارگاه پس ازقرار دادن تیرچه ها در فواصل معین و شمع بندی زیر تیرچه ها ،بلوک ها را بین دو تیرچه مجاور قرارداده و سپس آرماتور های حرارتی را جای گذاری نموده و بتن ریزی را انجام می دهند.

اجزای سقف تیرچه بلوک عبارتند از :

۱- تیرچه

۲-بلوک

۳-آرماتور های افت و حرارت(حرارت و جمع شدگی ) وآرماتور منفی

۴- کلاف میانی

بتن پوشش (درجا)

تیرچه:

استفاده از دو نوع تیرچه بتنی و تیرچه فولادی با جان باز در سقف های تیرچه بلوک معمول است.

تیرچه ی بتنی

عضو پیش ساخته ای است متشکل از بتن و آرماتور های فولادی که با قرارگیری بلوک ها مابین تیرچه ها به عنوان قالب و با بتن پوششی درجا ریخته شده ،مقطع مرکب T شکل مناسبی را تشکیل می دهند.تیرچه ها در دو نوع تیرچه خرپایی و تیرچه پیش تنیده ،تولید می شوند.

 

پیش از حصول مقاومت بتن ریخته شده ، وزن بلوک ها و بتن ، توسط تکیه گاه های موقت (شمع بندی) تحمل می شود و پس از حصول مقاومت بتن ریخته شده ، تیرهای T شکل بتنی به هم چسبیده و مجاور هم ، لنگر خمشی حاصل از بارهای سقف را تحمل کرده و به تیرهای اصلی یا تکیه گاه ها منتقل می کنند.

تیرچه ها در ۳ مرحله تحت بارگذاری قرار می گیرند :

الف- مرحله اول: تیرچه در مرحله حمل و نقل ، بار ناشی از وزن خود را تحمل می کند.

ب – مرحله دوم :تیرچه در زمان اجرای سقف و به تنهایی ، بار مرده ناشی از اجزای سقف (وزن تیرچه ، بلوک و بتن پوشش درجا) و همچنین بارهای حین اجرا را بین تکیه گاه های موقت (شمع بندی ها ) تحمل میکند. این مرحله تا قبل از حصول مقاومت بتن ریخته شده می باشد.

ج – مررحله سوم : این مرحله در تیرچه ، پس از حصول مقاومت بتن ریخته شده فرا می رسد. در این مرحله، تکیه گاه های موقت برداشته شده و تیرجه به عنوان عضو کششی مقطع T شکل ، بار ناشی از بارهای مرده و زنده در هنگام بهره برداری را تحمل می کند.

تیرچه پیش ساخته خرپایی

تیرچه پیش ساخته خرپایی برای تحمل مراحل سه گانه بارگذاری ذکر شده ، از اجزای زیر تشکیل شده است.

۱ – آرماتورهای کششی 

۲ – آرماتورهای عرضی 

۳ – آرماتور بالایی 

۴ – بتن پاشه تیرچه 

۵ – آرماتورهای تقویتی 

۶ – آرماتور کمکی اتصال

در ادامه هر یک این اجزا تشریح گردیده است:

 ۱ – آرماتور کششی 

در مرحله اول بارگذاری تیرچه ، آرماتور زیرین خرپا  به عنوان کششی خرپای تیرچه ، باید قادر به تحمل نیروی کششی (حاصل از لنگر خمشی ) ناشی از وزن خود تیرچه در زمان حمل و نقل باشد . در مرحله دوم بارگذاری تیرچه نیز این عضو باید قادر به تحمل نیروی کششی (حاصل از لنگر خمشی ) ناشی از وزن مرده سقف در فاصله محور تا محور تیرچه ها و بین دو کف موقت (شمع بندی) باشد. در مرحله سوم بارگذاری تیرچه (مرحله بهره برداری ) آرماتور زیرین خرپا به عنوان عضو کششی تیر T  شکل عمل می کند.

۲ – آرماتور عرضی 

در مرحله اول بارگذاری ، آرماتور های عرضی همانند عضوب مورب خرپا عمل کرده و به کمک اعضای کششی زیرین و اعضای بالایی ، ایستایی لازم را جهت تحمل وزن خود تیرچه و به هنگام حمل و نقل تامینن می کنند. در مرحله دوم بارگذاری نیز، این آرماتورها ایستایی لازم را جهت تحمل وزن مرده سقف بین تکیه گاه های موقت ( در هنگام اجرا ) تامین می نمایند. در مرحله سوم بارگذاری تیرچه ها آرماتور های عرضی پیوستگی لازم را بین آرماتور کششی خرپا و بتن پوششی (درجا) ایجاد می کنند. علاوه بر آن ، قسمتی از نیروهای برشی تیر T شکل نیز توسط آرماتور های عرضی تحمل می شود.

۳ – آرماتور بالایی

در مرحله اول و دوم بارگذاری ، آرماتور تعبیه شده در قسمت بالای تیرچه ، به عنوان عضو بالایی خرپا عمل کرده و به کمک دیگر اعضای خرپا، وزن تیرچه را به هنگام حمل و نقل و همچنین وزن مرده سقف را در فاصله بین دو تکیه گاه موقت به هنگام قالب بندی و بتن ریزی و قبل از حصول مقاومت بتن پوششی ، تحمل می نماید.

در مرحله سوم بارگذاری تیرچه ، اگر آرماتور بالایی در ضخامت بتن پوششی و بالاتر از سطوح بلوک قرار گیرد، در نقش آرماتور افت و حرارت (حرارت و جمع شدگی) مقطع مرکب سقف عمل می کند. و در صورتی که پایین تر از سطوح بلوک ها قرار گیرد چنین نقشی را نخواهد داشت.

۴ – بتن پاشنه  

پاشنه تیرچه قبل از نصب بتن ریزی می شود و برای تامین تکیه گاه بلوک ها به عنوان قالب دائمی و نیز برای پرهیز از قالب بندی قسمت زیرین سقف بکار می رود.

۵ – آرماتور تقویتی 

در صورتی که دو عدد آرماتور کششی پایینی برای تحمل لنگر حداکثر وسط دهانه کافی نباشد، باید آرماتور های دیگری را در داخل خرپای فلزی تعبیه کرد. این آرماتور اضافی را آرماتور های تقویتی می نامند.

۶ – آرماتور کمکی اتصال 

این آرماتور به منظور مهار کردن آرماتورهای کششی و امکان استقرار بیش از دو آماتور کششی در پاشنه تیر بکار برده می شود.

نحوه تولید و جزئیات اجرایی سقف های تیرچه بلوک

از آنجا که تولید سقف تیرچه و بلوک در دو مرحله و بصورت پیش ساخته و نیز بتن ریزی در محل انجام می گیرد ، عملیات اجرایی این نوع سقف به دو بخش تولید در کارخانه و تولید و اجرا در کارگاه تقسیم می شود.

در تیرچه بتنی ، خرپای تیرچه شبکه پیش ساخته ای از آرماتورهای کششی و عرضی و میلگرد اتصال بالایی است که به شکل خرپا به همدیگر جوش شده و ایستایی لازم را برای حمل و اجرا تامین می کند . فولاد مورد استفاده برای ساخت خرپا ، علاوه بر دارا بودن مدول ارتجاعی کافی، باید جوش پذیر بوده و حداقل مجاز تنش (تغییر طول نسبی) در مرحله گسیختگی را دارا باشد.

بالا بردن و نصب تیرچه بتنی 

قبل ار نصب تیرچه ها باید اختلاف سطح سقف های ساختمان ، محل طره ها ، تیغه بندی روی سقف ها ، بازشوها و محل عبور لوله های بخاری و غیره به دقت مورد بازبینی و کنترل قرار گیرد . ابتدا باید تیرچه های روی تیر اصلی (اعم از تیرهای فلزی یا دیوار های باربر) در تراز های مورد نظر کارگذاری شوند.

چنانچه تیرهای اصلی بتنی باشند، پس از بستن آرماتور تیرهای اصلی ، تیرچه ها با ریشه مناسب کار گذاشته می شوند. فاصله بین تیرچه ها با بلوک های مجوف پر شده و پس از نصب آرماتور های حرارتی و آرماتورهای تکمیلی بر اساس نقشه های اجرایی ، بتن دال سقف ریخته می شوند. آرماتور های اصلی تیرچه باید به طول ۱۰ الی ۱۵ سانتی متر با تیرهای اصلی درگییر شوند. حال آنکه در نوع سقف با تیرچه فولادی ، این آرماتور ها را نباید به تیرهای فلزی جوش داد. نظر به این که تیرچه ها ( به استثنای تیرچه های باجان باز) قبل از یکپارچه شدن سقف قادر به تحمل بار سقف نیستند. باید توسط تکیه گاه های موقت اجرایی(چهار تراش وپایه) به نحو مناسب و مطمئنی نگهداری شوند.

تنظیم فواصل تیرچه ها از یکدیگر با نصب دو بلوک انتهایی  در دو سر تیرچه انجام می شود و باید دقت شود تا بلوک انتهایی روی تکیه گاه قرار نگیرند. در موقع اجرا باید خیز مناسبی به طرف بالا به تیرچه ها داد تا پس از اجرا و یکپارچه شدن سقف و وارد شدن بارهای وارده ، این خیز منفی حذف شود.مقدار خیز درکارگاه بر اساس تجربه بدست می آید. و معمولا به ازای هر متر طول دهانه ، ۲میلی متر خیز منفی در نظر گرفته می شود.

اجرای کلاف های عرضی

برای تقویت دیافراگم افقی ساختمان در امتداد عمود بر امتداد تیرچه ها و برای توزیع یکنواخت بار روی سقف تیرچه و بلوک و همچنین در محل هایی که بار  منفرد موجود باشد، کلاف عرضی بتنی که جهت آن عمود بر جهت تیرچه هاست ،در سقف تعبیه می شود .

قالب بندی و نصب تکیه گاه های موقت

پس از قرار گیری تیرچه ها و بلوک های انتهایی بین دو تکیه گاه اصلی ،شمع بندی و قالب بندی به وسیله چهار تراش های عمود بر جهت تیرچه ها انجام می شود. فاصله چهار تراش ها و شمع های متوالی از یکدیگر به استقامت تیرچه ها بستگی دارد.معمولا فاصله چهار تراش ها از یکدیگر در مورد تیرچه های خرپایی حدود ۱/۲ متر و در مورد تیرچه های پیش تنیده حدود ۳ متر است.

 

به طور كلي، چهار تراش ها و شمع ها بايد طوري نصب شوند كه بتوانند در مقابل نيروهاي وارده مقاومت نمايند . آنها را بايد طبق اصول و قواعد مربوطه، به يكديگر متصل كرد. در اجراي تكيه گاههاي موقت (در هنگام شمع بندي) و جمع آوري آنها، نكته هاي زيربايد رعايت گردند:

الف – در صورتي كه شمعها روي زمين تكيه داشته باشند، بايد مطمئن بود كه زمين زير شمع، به علت دستي بودن خاك يا جذب رطوبت بعدي، نشست نكند. به طور كلي، در صورت سست بودن زمين، بايد با افزايش سطح تكيهگاه شمع ها و جلوگيري از نمناك شدن زمين، از نشست جلوگيري كرد.

ب – چنانچه تكيه گاه شمع ها، سقف طبقه ي زيرين باشد، بايد وزن شمع بندي و سقف مورد احداث، به منزله ي سربار سقف زيرين در نظر گرفته شده و با توجه به عمر بتن سقف زيرين، تقويت لازم براي آن پيشبيني گردد. در غير اين صورت، سقف زيرين تحمل سربار وارده را ننموده و اين امر باعث آسيب ديدن آن خواهد شد.

ج – در جمعآوري تكيهگاههاي موقت نيز بايد از حصول مقاومت كافي سقف مورد نظر جهت تحمل وزن خود و سربارهاي وارده
از جمله شمعهاي مربوط به سقف بالاتر، اطمينان حاصل كرد.

در صورتي كه زمان قالببرداري در طرح تعيين و تصريح نشده باشد، بايد زمانهاي داده شده  را به عنوان حداقل زمان لازم براي برچيدن قالبها و پايهها ملاك عمل قرار داد.

زمانهاي جدول فوق براي بتن با سيمان پرتلند معمولي نوع يك يا دو يا ساير سيمانهايي كه روند كسب مقاومت مشابه دارند،صادق است. در صورت استفاده از سيمان پرتلند نوع سه يا مواد تسريع كننده، ميتوان زمانهاي داده شده را كاهش داد. در صورتاستفاده از مواد كندگيركننده، سيمان پرتلند نوع پنج يا سيمانهايي كه روند كسب مقاومت مشابه دارند، بايد زمانهاي داده شده را افزايش داد.

بلوك چيني

بعد از اجراي شمع بندي زير تيرچه ها و قالب بندي كلاف ها و بازشوها، نصب بلوك ها آغاز مي شود. هنگام نصب بايد چيدمان بلوك ها به گونه اي باشد كه بلوك هاي انتهايي در روي تكيه گاه ها قرار نگيرند.